Drukbezochte en geslaagde tweede editie Expeditie W&T: leren voor nu en later #hoedan?

Als vervolg op de succesvolle primeur in 2022 vond op woensdag 7 juni de tweede editie plaats van Expeditie W&T. Meer dan 200 deelnemers uit vooral het basisonderwijs en onderbouw vo dompelden zich onder in een inspirerend programma van sprekers en uitdagende workshops. Dé slotconclusie? Kernvoorwaarde voor een succesvolle implementatie van Wetenschap & Technologie is het blijvend prikkelen van nieuwsgierigheid bij jonge leerlingen. En ook: hen durven laten leren van fouten en altijd open blijven staan voor verrassingen.

Thema: Leren voor nu later #hoedan?!
Het actuele thema van deze tweede editie van Expeditie W&T? Leren voor nu later #hoedan?! De opening lag in representatieve handen van dagvoorzitter Karianne Djoyoadhinigrat – Hol van SLO: “Vanuit SLO draag ik W&T een warm hart toe en ik ben blij dat ik hier mag staan. Vooral de ondertitel van dit event spreekt mij aan: planmatig aan de slag met W&T in po en onderbouw vo. Dat planmatige aspect is cruciaal. Ik geloof erin dat als je iets plant, dat het dan lukt. Plannen is dé sleutel voor een succesvolle implementatie van W&T. Vooral ook als je je planning opbreekt in kleine babystapjes. Ik roep alle deelnemers op om hun droom voor W&T te plannen, voor zover zij dat al niet doen. Als onderwijsprofessionals, maar ook als schoolteam. En zo’n stapje is bijvoorbeeld je beslissing om tijd vrij te maken voor deze Expeditie W&T. Ik ben ervan overtuigd dat de workshops veel beslissingsmomenten aanreiken om daar mee aan de slag te gaan. Iedere stap die je zet, met je einddoel voor ogen, maakt dat je er met W&T op je school uiteindelijk wel komt.”

Wedstrijd
Op uitnodiging van Karianne legde Anika Embrechts van Factory on Fire, onderzoeker bij TechYourFuture en lid van het organiserende projectteam van W&T, een prijsvraag uit, met uiteraard een W&T-tintje. Alle genodigden werden uitgedaagd om te schatten hoeveel water er nodig zou zijn om een opgestelde piepschuimen brug te slopen. Voor de winnaars lag een prijzenpakket klaar met onder andere een masterclass voor het uitdagende Visiespel W&T of digitale geletterdheid en een mooi boekenpakket van de Nederlandse Vereniging voor het Onderwijs in de Natuurwetenschappen (NVON).

Knooppunt Techniek Foodvalley
Hierna dankte Karianne de organisaties die Expeditie W&T financieel mogelijk maakten en interviewde twee van hun vertegenwoordigers: Knooppunt Techniek Foodvalley en Lerende Leraren Twente. Voor Knooppunt Techniek was dat directeur Joop Hazeleger. Joop introduceerde zichzelf en zijn werk voor Knooppunt Techniek Foodvalley: “Ik kom oorspronkelijk uit het onderwijs en focus nu in de regio Foodvalley op activiteiten die ervoor zorgen dat er aandacht is voor W&T. Onze kernfocus vanuit het netwerk is kinderen zo vroeg mogelijk in aanraking brengen met W&T. Maar ook: zorgen dat zij-instromers stappen zetten naar banen in de energietransitie en meer. Weliswaar zie ik regionale verschillen, maar als rode draad constateer ik dat W&T langzamerhand op de agenda’s komt van de scholen. Wat ik mooi vind van Expeditie W&T is dat we heel veel leerkrachten rechtstreeks aan tafel hebben zitten. Kijk, veel beleidsmakers praten over hoe het zou moeten gaan met W&T, maar hier geven de mensen uit het veld er concreet handen en voeten aan. Waarom wij Expeditie W&T uit volle overtuiging financieel steunen? Gerard Venneman en ik treffen elkaar regelmatig, evenals andere verbinders in Gelderland en Overijssel. Samen hebben we als doel W&T vaart te geven en daarvoor stellen we graag financiële steun ter beschikking. Hiervoor mogen we ook echt de Gelderse Techniekpacten danken. Van belang hierin te melden is dat we bij het stappen zetten voor W&T dit steeds meer doen in nauwe samenwerking met leerkrachten.”

Kennisnetwerk Lerende Leraren Twente
Karianne interviewde vervolgens Hester Langkamp van het Programmateam Kennisnetwerk Lerende Leraren Twente: “Onze organisatie benut als kennisnetwerk de kracht die in het Twentse onderwijs zelf zit. Leerkrachten en andere professionals delen hierin kennis en halen die bij elkaar op. Eén van onze projectgroepen gaat over W&T. Veel deelnemers aan deze editie van W&T hebben hieraan ook deelgenomen. Eveneens focussen wij op de onmisbare W&T experts en hebben we een professionele leergemeenschap W&T. Wij investeren in het hele onderwijs op grond van aanvragen, gefinancierd met de contributiegelden van de deelnemers. Expeditie W&T was één van de aanvragers en dit hebben we gehonoreerd. Want dit is kennisdeling zoals wij die graag zien. Niet alleen in deze regio, want ik zie bij Expeditie W&T deelnemers uit het hele land. Wat ik hoop dat de deelnemers meenemen naar huis? Dat zij de dag na deze Expeditie W&T met heel veel inspiratie voor de klas staan en met alle nieuwe inzichten ook heel veel nieuwe dingen gaan ontdekken.”

Keynote speaker Mark Mieras
Na deze twee interviews kreeg Keynote speaker Mark Mieras het podium tot zijn beschikking. Mark is wetenschapsjournalist gespecialiseerd in hersenontwikkeling. Zijn verrassende voordracht had als focus de zogeheten ‘zachte waarden in de samenleving’ en stond uiteraard in het teken van W&T. En vooral: hoe succesvol de nieuwe generatie zou kunnen zijn als deze zich maximaal flexibel leert opstellen.

Graag vatten we zijn meest inspiratievolle inzichten samen:

Geef leerlingen mee dat zij nieuwsgierig durven zijn en blijven. Want van het onderwerp waar je écht nieuwsgierig naar bent, blijft de opgedane kennis het beste hangen.
Leer leerlingen dat zij fouten durven maken, want daar leert je brein het meeste van.
Leer leerlingen dat het goed is om van tevoren niet te weten wat er gaat gebeuren; om je te laten verrassen. Dat appelleert maximaal aan het deel van je brein dat openstaat voor het onverwachte.
En ook: laat kinderen zichzelf bevrijden van hun vooraannames en vaste overtuigingen. Geef hen de moed mee zich over te geven aan een vraagstuk, zoals voor W&T, totdat de oplossing hun ‘box’ als vanzelf binnenvliegt. Met andere woorden: leer leerlingen de controle over hun oplossend vermogen los te laten. Er kan iets moois geboren worden als je nog niet weet wat er komt en je jezelf durft te laten verrassen.

Veelzijdig programma met workshops
Na de inleidingen en de presentatie van Keynote speaker Mark Mieras startte een opvallend veelzijdig programma van maar liefst acht workshops. In de workshop ‘W&T in het po én vo: is er een doorgaande lijn?’ werden gezamenlijk met elkaar goede praktijkvoorbeelden besproken. Ook gaf deze workshop aan hoe je met elkaar kunt zoeken naar nieuwe mogelijkheden voor samenwerking. Eveneens was er veel animo voor de workshop STEM voor verbinding in het onderwijs. Hierin stond één cruciale vraag centraal: hoe kun je als leerkracht vak-integratiekansen in het onderwijs en meer ontdekken vanuit blikwisselingen in het onderwijs? De derde workshop droeg de actuele titel Thematisch geïntegreerd onderwijs: leren in een betekenisvolle context. In deze workshop gingen de deelnemers onderzoekend aan de slag met tools en hoe deze vorm krijgen in het IKC.

Workshops die wérken
Uiteraard mocht er ook niet een workshop ontbreken over de Talentcirkel. Deze gaf de deelnemers meer informatie over de stimulering van talentontwikkeling. Of neem de workshop over het aanleren van zelfregulerend leren in het W&T-onderwijs. Hierin gepresenteerd werd wat volgens onderzoekers ‘werkt’ en wat dat dan is. Eveneens een highlight was de workshop over het Vragenkompas. Hierin leerden de deelnemers zich oriënteren op onderzoekbare leervragen. De workshop samen verder met W&T onderwijs presenteerde vanuit Kids4Twente belangrijke bouwstenen op basis van onderwijswetenschappelijke theorie over W&T. Tot slot was er de workshop over hoe zes basisscholen in Brummen met 15 bedrijven en instellingen samenwerken.

Geanimeerde afronding
Na afloop van de workshops werd er buiten onder de stralende namiddagzon druk nagepraat én genetwerkt door alle bezoekers onder het genot van een lekkere hap. Eveneens werd getest en gefilmd hoeveel water er nu echt nodig was om de piepschuimbrug te slopen. De prijswinnaars bleven nog even geheim en dat leverde natuurlijk de nodige nieuwsgierige vragen op.

Positieve reacties
Pieter Wieringa van GSG Guido uit Arnhem: “Vooral de workshop over zelfregulerend leren sprak mij aan. Expliciete instructie in het onderwijs ligt mij, en eerder begreep ik dat dit niet optimaal zou zijn. Deze workshop gaf aan dat dit nog niet zo slecht is. Met dit inzicht ben ik blij, want ik ben nogal een vertellend mens.”

Bas Abbink van IKC Magenta: “De workshop over de doorgaande lijn po-vo vond ik erg interessant. Wat voor mij de meerwaarde van Expeditie W&T is, is dat je hier gelijkgestemden treft. Je kunt gebruikmaken van elkaars kennis en netwerk. Daardoor kun je weer een stap verder zetten in je droom om W&T duurzaam in te zetten in je onderwijsorganisatie.”

Patricia van der Nat van Creawijz: “Ik ben zelfstandig en werk onder andere voor het Apeldoornse TechnoDiscovery. Hier helpen wij het basisonderwijs met de invulling van het curriculum voor wat betreft W&T. De workshop over betekenisvol onderwijs sprong er voor mij uit en sprak mij heel erg aan. Dit is een manier van onderwijs die, naar mijn idee, veel meer op gaat brengen. Niet alleen voor W&T, maar zelfs nog veel breder. Er is nu een grote vraag naar mensen met een interesse in W&T, maar misschien hebben we straks wel mensen nodig die gespecialiseerd zijn in de natuur of maatschappelijke onderwerpen!”

Joop Hazeleger, directeur Knooppunt Techniek Foodvalley: “Ik volgde de workshop over STEM en de nieuwe kerndoelen. De inhoud én het enthousiasme spraken mij enorm aan. Mijn kennis over het primair onderwijs kan altijd beter en daar droeg deze workshop aan bij. Eveneens volgde ik de workshop over hoe we het bedrijfsleven bij W&T betrekken. Daarvan bleef bij mij ook het nodige hangen: wij denken regelmatig dat we iets moois hebben voor het onderwijs (push) en verbazen ons er dan over dat het niet wordt opgepakt. We kunnen nog beter vragen (pull) wat hen verder helpt. En… dat geldt voor bedrijven niet anders.”

Gerard Venneman, voorzitter van de projectgroep voor Expeditie W&T: “Bij de editie van 2023 hebben we bij de workshops op voorhand concreter aangegeven of het kennisoverdracht betrof of dat de workshop meer praktische elementen bood. Dat was een positief leerpunt uit de eerste editie in 2022. Uit de evaluatie hopen we op te halen of dit de deelnemers heeft geholpen bij hun keuze voor de workshops. Wat mij bij deze editie ook opviel, en dat verheugt mij, is dat niet alleen leerkrachten en leraren goed vertegenwoordigd waren. Ongeveer 30% van de deelnemers was afkomstig uit een grote variëteit aan onderwijsorganisaties. Het is fantastisch dat ook zij tijdens Expeditie W&T hun kennis willen delen vanuit hun intermediaire functie. Ook niet onvermeld mag blijven dat we de deelnemers voor het eten de keuze gaven tussen vegetarisch of niet vegetarisch eten.”

Organisatie
De organisatie van deze tweede editie van Expeditie W&T lag in handen van een ervaren projectgroep bestaande uit Gerard Venneman van KWTO, als projectleider. Eveneens namen deel aan de projectgroep Anika Embrechts van Factory on Fire, Patrick Schutte en Marieke Krakers van TechYourFuture. De organisaties die samen tekenden voor deze mooie dag waren: vier Techniekpacten namens de provincie Gelderland ( Knooppunt Techniek, Tech Gelderland, Platform Techniek Stedendriehoek en Platform Techniek Rivierenland), Provincie Overijssel, Lerende Leraren Twente, TechYourFuture, Factory on Fire, KWTG en KWTO. Tot slot gaat de speciale dank uit naar de workshopleiders voor hun tomeloze inzet.